Divertikül Hastalığı

Divertiküler Hastalık Nedir?

Divertiküler hastalık, kalın bağırsakta duvar zayıflığı sonucu oluşan ceplerin (divertikül) bir araya gelmesiyle ortaya çıkar. Bu durum en sık sigmoid kolonda görülür ve genellikle belirti vermeden ilerler. Ancak divertiküller iltihaplandığında divertikülit adı verilen ciddi bir tablo ortaya çıkar. Kalın bağırsak mukozasında basınç artışı nedeniyle oluşan bu çıkıntılar, bağırsak hareketlerinin düzensizleşmesine yol açabilir. Hastalığın ilerleyen aşamalarında, divertikülit nedeniyle bağırsak duvarında yırtılmalar ve enfeksiyonlar meydana gelebilir.

Divertiküler Hastalığın Görülme Sıklığı

Toplumda oldukça yaygın görülen divertiküler hastalık, özellikle 60 yaş üstü bireylerde daha sık görülür. Yaş ilerledikçe bağırsak duvarında zayıflama meydana gelir ve divertikül oluşumu artar. Genç yaşlarda nadir görülen bu hastalık, batı toplumlarında liften fakir beslenme nedeniyle daha yaygın hale gelmiştir. Dünya genelinde yapılan araştırmalar, düşük lifli beslenen bireylerde divertikül gelişme riskinin çok daha yüksek olduğunu göstermektedir. Aynı zamanda obezite, sigara kullanımı ve hareketsiz yaşam tarzı gibi faktörlerin de divertiküler hastalık gelişiminde önemli bir rol oynadığı bilinmektedir.

Divertikül Nasıl Oluşur?

Kalın bağırsak iç basıncının artması ve zayıf noktaların dışına doğru bombeleşmesi divertikül oluşmasına neden olur. Liften fakir beslenme, kırmızı et tüketiminin fazlalığı, kabızlık ve yaşlanma en önemli risk faktörleridir. Sindirim sisteminde dışkının yavaş hareket etmesi ve bağırsak basıncının artması da divertikül oluşumunu hızlandırır. Özellikle işlenmiş gıdalarla beslenen bireylerde, bağırsaklardaki hareketliliğin azalması nedeniyle divertikül oluşumunun daha yaygın olduğu gözlemlenmiştir.

Belirtiler ve Klinik Bulgular

Divertiküler hastalık genellikle belirtisiz seyreder. Ancak divertikülit geliştiren hastalarda şu belirtiler görülebilir:

Sol alt karın ağrısı
Ateş
Makattan kanama
Kabızlık veya ishal
Karın hassasiyeti
Bulantı ve kusma
Şişkinlik ve gaz problemleri
Dışkılama alışkanlıklarında değişiklik

Bu belirtiler fark edildiğinde vakit kaybetmeden bir genel cerrahi uzmanına başvurulması gerekir. Belirtiler kişiden kişiye değişebilir ve bazen sadece hafif karın rahatsızlığı ile kendini gösterebilir.

Tanı Yöntemleri

Divertiküler hastalığın kesin tanısı için aşağıdaki yöntemler kullanılır:

Kolonoskopi: Kalın bağırsağın iç yüzeyinin incelenmesini sağlar. Divertiküllerin tespitinde en sık kullanılan yöntemlerden biridir.
Bilgisayarlı Tomografi (BT): Divertikülit ve komplikasyonların değerlendirilmesinde kullanılır. Özellikle iltihaplı vakalarda detaylı görüntü sağlar.
Manyetik Rezonans Görüntüleme (MR): Alternatif bir görüntüleme yöntemi olup bağırsak yapısını ayrıntılı olarak gösterir.
Kan Tahlilleri: Enfeksiyon belirtilerini tespit etmek için yapılır. Yüksek beyaz kan hücresi sayısı (lökositoz) enfeksiyon belirtisi olabilir.
Dışkı Testleri: Bağırsak enfeksiyonlarını ve iltihaplanmayı değerlendirmek için kullanılabilir.

Divertiküler Hastalığın Komplikasyonları

Tedavi edilmediğinde divertiküler hastalık bazı ciddi komplikasyonlara yol açabilir:

Bağırsak delinmesi (perforasyon)
Apse ve peritonit gelişimi
Bağırsakta daralma ve tıkanıklık
Bağırsak fistülü oluşumu
Şiddetli kanamalar
Bağırsak tıkanıklığı nedeniyle kusma ve şiddetli karın ağrısı

Bu komplikasyonlar ciddi sağlık sorunlarına yol açabileceği için erken tanı ve tedavi büyük önem taşır.

Divertiküler Hastalığın Tedavisi

Divertikül oluşumu belirti vermediği sürece tedavi gerektirmez. Ancak divertikülit gelişen hastalarda şu tedavi yöntemleri uygulanabilir:

Yüksek lifli beslenme: Lif bakımından zengin sebze, meyve ve tahılların tüketilmesi önerilir.
Antibiyotik tedavisi: Hafif divertikülit vakalarında enfeksiyonu kontrol altına almak için uygulanır.
Ağrı kesiciler ve bağırsak dinlendirme: Şiddetli vakalarda bağırsakların bir süre dinlendirilmesi ve sıvı diyet uygulanması gerekebilir.
Apse drenajı: İltihaplı apseler ultrason veya tomografi eşliğinde boşaltılabilir.
Probiyotik kullanımı: Sindirim sisteminin düzenlenmesine yardımcı olabilir.

Cerrahi Tedavi Ne Zaman Gerekir?

Divertiküler hastalık aşağıdaki durumlarda cerrahi müdahale gerektirebilir:

Bağırsak delinmesi ve peritonit gelişmesi
Tekrarlayan divertikülit atakları
Şiddetli bağırsak kanaması
Bağırsak darlığı ve tıkanıklık
Fistül oluşumu (Bağırsak ile mesane veya cilt arasında kanal oluşması)

Cerrahi müdahale ile hastalıklı bağırsak bölümü çıkarılarak tedavi sağlanır. Gerekli durumlarda laparoskopik veya robotik cerrahi yöntemleri kullanılabilir.

Divertiküler Hastalığın Önlenmesi

Divertiküler hastalık riskini azaltmak için şu önlemler alınabilir:

Lif oranı yüksek beslenme
Bol su tüketimi
Düzenli fiziksel aktivite
Kabızlığı önlemek için bağırsak düzenleyici gıdalar tüketme
Alkol ve sigaradan kaçınma
Bağırsak sağlığını koruyacak probiyotik gıdalar tüketme

Bu önlemler divertikül gelişimini yavaşlatabilir ve bağırsak sağlığını koruyabilir.

Doç. Dr. Server Sezgin Uludağ ve Divertiküler Hastalık

Doç. Dr. Server Sezgin Uludağ divertiküler hastalığın tanı ve tedavisinde uzmanlığıyla hastalarına en iyi tedavi seçeneklerini sunmaktadır. Robotik cerrahi ve minimal invaziv teknikler kullanarak hastaların hızlı iyileşmesini ve daha az komplikasyonla tedavi edilmesini sağlamaktadır. Kişiye özel tedavi planları oluşturarak hastaların yaşam kalitesini artırmaya yönelik tedaviler uygulamaktadır.

Öne Çıkan Konular

Tümü