Rektum Kanseri

Rektum kanseri, dünya genelinde en yaygın görülen kanser türlerinden biri olup, genetik yatkınlık, yaşam tarzı ve beslenme alışkanlıkları gibi birçok faktörle ilişkilidir. Hastalık genellikle rutin sağlık kontrolleri veya spesifik bağırsak şikayetleri nedeniyle yapılan incelemeler sonucunda teşhis edilir. Kolonoskopi ve biyopsi gibi tanı yöntemleri, rektum kanseri teşhisinde büyük önem taşımaktadır. Erken teşhis edildiğinde tedavi şansı oldukça yüksek olan bu hastalık, modern cerrahi yöntemler, kemoterapi ve radyoterapi gibi tedavi yaklaşımlarıyla kontrol altına alınabilir. Son yıllarda, özellikle robotik cerrahi, rektum kanseri tedavisinde minimal invaziv bir yöntem olarak öne çıkmaktadır.

Rektum, sindirim sisteminin son bölümlerinden biri olup, kalın bağırsağın yaklaşık 12-15 cm uzunluğundaki kısmını oluşturur. Sindirim sürecinin tamamlanmasında ve dışkının depolanmasında önemli bir rol oynayan rektum, yapısal ve işlevsel açıdan bağırsak sağlığı için kritik bir noktadır. Ancak, bu bölgedeki hücrelerin anormal bir şekilde çoğalması sonucu rektum kanseri gelişebilir. Rektum kanseri, başlangıç aşamalarında sessiz seyredebilir ve belirgin semptomlar göstermeyebilir. Bu durum, hastalığın erken teşhisini zorlaştıran en önemli faktörlerden biridir.

Rektum Kanseri Risk Faktörleri

Rektum kanserinin kesin nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte, bazı risk faktörleri hastalığın gelişme olasılığını artırır. Yaş, en belirgin risk faktörlerinden biridir; tanı konulan hastaların yaklaşık %90’ı 50 yaşın üzerindedir. Ailede kolorektal kanser öyküsü, kişisel inflamatuar bağırsak hastalıkları (ülseratif kolit, Crohn hastalığı) ve kalın bağırsak polipleri diğer önemli risk faktörleri arasında yer alır. Ayrıca, düşük lifli ve yüksek yağlı diyetler, obezite, sedanter yaşam tarzı, sigara kullanımı ve aşırı alkol tüketimi de rektum kanseri riskini artırabilir.

Rektum Kanseri Belirtileri

Rektum kanseri başlangıç aşamalarında belirgin semptomlar göstermeyebilir. Ancak, hastalık ilerledikçe aşağıdaki belirtiler ortaya çıkabilir:

Bağırsak alışkanlıklarında değişiklikler (kabızlık, ishal veya dışkı çapında incelme)
Dışkıda kan veya rektal kanama
Karın ağrısı veya rahatsızlık hissi
Açıklanamayan kilo kaybı
Sürekli yorgunluk veya halsizlik

Bu belirtiler, hemoroid gibi daha az ciddi durumlarla da ilişkili olabilir; ancak, bu tür semptomlar yaşayan bireylerin bir sağlık profesyoneline başvurması önemlidir.

Rektum Kanseri Tanı Yöntemleri

Rektum kanserinin tanısında çeşitli yöntemler kullanılır:

Fizik Muayene ve Tıbbi Öykü: Hastanın genel sağlık durumu ve semptomları değerlendirilir.
Parmakla Rektal Muayene: Doktor, rektumun alt kısmını anormallikler açısından kontrol eder.
Proktoskopi: Rektumun iç yüzeyini incelemek için ışıklı bir cihaz kullanılır.
Kolonoskopi: Kalın bağırsağın tamamı, esnek ve ışıklı bir tüp aracılığıyla incelenir; şüpheli alanlardan biyopsi alınabilir.
Biyopsi: Şüpheli dokulardan örnek alınarak mikroskop altında incelenir.

Ek olarak, kanserin evresini belirlemek için bilgisayarlı tomografi (BT), manyetik rezonans görüntüleme (MR) ve pozitron emisyon tomografisi (PET) gibi görüntüleme teknikleri kullanılabilir.

Rektum Kanseri Tedavi Seçenekleri

Rektum kanserinin tedavisi, tümörün evresi, yeri ve hastanın genel sağlık durumu gibi faktörlere bağlıdır. Temel tedavi yöntemleri şunlardır:

Cerrahi: Kanserli dokunun ve çevresindeki lenf nodlarının çıkarılması esastır. Günümüzde, laparoskopik ve robotik cerrahi teknikleri, daha az invaziv olmaları nedeniyle tercih edilmektedir. Özellikle rektum kanseri ameliyatlarında, robotik cerrahi, dar anatomik alanlarda cerraha büyük kolaylık sağlar. Cerrah, bir konsol aracılığıyla robotik kolları kontrol eder ve bu sayede daha hassas ve detaylı işlemler gerçekleştirebilir. Bu yöntem, ameliyat sonrası iyileşme sürecini hızlandırır ve komplikasyon riskini azaltır.
Radyoterapi: Ameliyat öncesi tümörü küçültmek veya ameliyat sonrası kalan kanser hücrelerini yok etmek için kullanılabilir.
Kemoterapi: Kanser hücrelerini öldürmek veya büyümelerini durdurmak için ilaç tedavisi uygulanır.
Hedefe Yönelik Tedavi: Kanser hücrelerindeki spesifik genetik değişiklikleri hedef alan ilaçlar kullanılır.

Tedavi planı, multidisipliner bir ekip tarafından hastanın özel durumuna göre belirlenir.

Robotik Cerrahinin Rektum Kanserindeki Rolü

Robotik cerrahi, rektum kanseri tedavisinde giderek daha fazla önem kazanmaktadır. Bu yöntem, cerraha 3D yüksek çözünürlüklü görüntü ve hassas enstrüman kontrolü sağlar. Özellikle pelvis gibi dar ve ulaşılması zor bölgelerde, robotik cerrahi, sinirlerin ve sağlıklı dokuların korunmasına yardımcı olur. Ayrıca, daha küçük kesilerle gerçekleştirildiği için hastaların iyileşme süresi kısalır ve ameliyat sonrası ağrı azalır.

Doç. Dr. Server Sezgin Uludağ ve Robotik Cerrahi

İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa, Cerrahpaşa Tıp Fakültesi, Cerrahi Tıp Bilimleri Bölümü’nde görev yapan Doç. Dr. Server Sezgin Uludağ, genel cerrahi, onkolojik cerrahi ve robotik cerrahi alanlarında uzmanlaşmış bir cerrahtır. Rektum kanseri tedavisinde robotik cerrahi uygulamalarına öncülük eden Doç. Dr. Server Sezgin Uludağ, minimal invaziv teknikler kullanarak hastalarına daha konforlu ve hızlı bir iyileşme süreci sunmaktadır. Robotik cerrahi, geleneksel açık cerrahiye kıyasla daha az ağrı, daha hızlı iyileşme ve daha düşük komplikasyon riski sunduğundan rektum kanseri tedavisinde giderek daha fazla tercih edilmektedir.

Rektum Kanseri için Kimler Risk Altında?

Rektum kanseri, her yaşta görülebilse de en sık 50 yaş üstü bireylerde ortaya çıkar. Rektum kanseri gelişme riskini artıran bazı faktörler şunlardır:

Ailesel Kolorektal Kanser Geçmişi: Aile bireylerinde kolorektal kanser geçmişi olan kişilerde risk artmaktadır.
İltihabi Bağırsak Hastalıkları: Ülseratif kolit veya Crohn hastalığı gibi kronik bağırsak hastalıkları riski artırabilir.
Beslenme Alışkanlıkları: Düşük lifli, yüksek yağlı diyetler ve işlenmiş gıda tüketimi kanser riskini yükseltmektedir.
Obezite ve Fiziksel Aktivite Eksikliği: Fazla kilolu bireylerde rektum kanseri görülme olasılığı daha fazladır.
Sigara ve Alkol Kullanımı: Uzun süreli sigara ve alkol tüketimi bağırsak sağlığını olumsuz etkileyerek kansere zemin hazırlayabilir.

Bu faktörler rektum kanseri riskini artırdığından, düzenli tarama testleri ve sağlıklı yaşam alışkanlıkları hastalığın önlenmesi açısından kritik önem taşır.

Kolon ve Rektum Kanseri Türleri

Rektum kanseri, her yaşta görülebilse de en sık 50 yaş üstü bireylerde ortaya çıkar. Rektum kanseri gelişme riskini artıran bazı faktörler şunlardır:

Ailesel Kolorektal Kanser Geçmişi: Aile bireylerinde kolorektal kanser geçmişi olan kişilerde risk artmaktadır.
İltihabi Bağırsak Hastalıkları: Ülseratif kolit veya Crohn hastalığı gibi kronik bağırsak hastalıkları riski artırabilir.
Beslenme Alışkanlıkları: Düşük lifli, yüksek yağlı diyetler ve işlenmiş gıda tüketimi kanser riskini yükseltmektedir.
Obezite ve Fiziksel Aktivite Eksikliği: Fazla kilolu bireylerde rektum kanseri görülme olasılığı daha fazladır.
Sigara ve Alkol Kullanımı: Uzun süreli sigara ve alkol tüketimi bağırsak sağlığını olumsuz etkileyerek kansere zemin hazırlayabilir.

Bu faktörler rektum kanseri riskini artırdığından, düzenli tarama testleri ve sağlıklı yaşam alışkanlıkları hastalığın önlenmesi açısından kritik önem taşır.

Rektum Kanseri Önlenebilir mi?

Rektum kanseri büyük ölçüde önlenebilir bir hastalıktır. Erken teşhis için kolonoskopi gibi tarama testleri önerilmektedir. Kolonoskopi, rektum kanseri oluşmadan önce kansere dönüşebilecek poliplerin tespit edilip çıkarılmasını sağlar.

Rektum kanseri riskini azaltmak için öneriler:

Dengeli ve Lifli Beslenme: Bol lifli gıdalar tüketmek bağırsak sağlığını korur.
Düzenli Egzersiz: Haftada en az 150 dakika orta düzeyde egzersiz yapmak bağışıklık sistemini güçlendirebilir.
Sigara ve Alkolü Bırakmak: Bağırsak kanseri riskini azaltır.
Düzenli Sağlık Kontrolleri: 45 yaş üstü bireylerin düzenli olarak kolonoskopi yaptırması önerilmektedir.